Micro ႏွင့္ Macro အ ပိုင္း အ စ မ်ား (၁)

ဒီ မို က ေရ စီ Speed Boat

အ ခု တ ေလာDemocracyအသံ ေတြfreedomအသံ ေတြအေတာ္ညံပါတယ္ မဂၤလာ အ သံ ေတြ လို႕ မွတ္ ယူ ပါ တယ္ ။ ဟို အ ရင္ကဒီလို ဒီ Opposition party ေတြactivist ေတြ စီ က ေန ျပည္ တြင္း မွာ ဆယ္စု ႏွစ္တစ္ခုကို တစ္ခါ ၾကား ေန ရာက ေန ျပည္ သူ လူ ထုစီကေန ပါ အေတာ္က်ယ္က်ယ္ၾကားရေတာ့အ ေတာ္ ဝမ္: သာရပါတယ္ ကြၽန္ေတာ္ အ သက္ ၂၆ ပါ ဘာဘဲ ေျပ ာ ေျပ ာ လူ႕သက္တမ္: သုံးပံု တစ္ ပံု မွာ D လိႈင္းေတြ ေျခ အ ဖ်ား ခက္ ခံ ရ လို႕ လူ ျဖစ္ရ တာ ေအာ္... ေရႊ ျဖစ္ ရက္နဲ႕ ေတာတ္ေတာတ္ ေျပ ာင္ ေျပ ာင္ ရွိဖို႕ အခ်ိန္ အ ေတာ္ က်န္ ေသ: တယ္လို႕ေတြးျပီ: ၾကံ ဖန္ ဂံု ယူမိပါ ရဲ့ ေစာေစာစီ: စီ: ကိစၥ တုံး ရင္ ေတာ့ ကံ ကို ဘဲ ပံု ျခ ရ မွာ ပါဘဲ။ ခံ စား ခြင့္ မ ရ လိုက္ ေသာ သူရဲ ေကာင္းမ်ား ကိုေတာ့ ေလးစား ေအာင့္ေမ့လွ်က္ပါ။ ဒီ လိႈင္း သံ ေတြ ထဲ မွာ အ ႏူ ပညာ အ သိုင္း အ ဝိုင္း ဘက္ က အ သံ ေတြ နဲ႕ ျပည္ တြင္း Media ဘက္ က ပို က်ယ္ က်ယ္ ၾကား ရ ပါ တယ္ ဒါက လဲ စတုတၱမ ဏၰုိင္ ေခတ္ က အ ခု တ ေလာ အ ရင္ ထက္ ပြင့္လင္း လာ တဲ့ အ ေၾကာင္း တရား က ျပည္သူ ေတြ နား ပြင့္ မဲ့ အ က်ိဳ: လြယ္လြယ္ကူကူ ရႏိုင္ မွာ မ ဟုတ္ လား ။ activist အ ႏူပညာ ရွင္ ေတြ ၊ ထိပ္ တိုက္ ရင္ ဆိုင္ ခဲ့ တဲ့ Generation X ေတြ လူ ေတြ ေရွ႕ ေတြ ျပန္ ေရာက္ လာ တာ က လဲ တ ႏိုင္ ငံ လုံး ဒီ မို က ေရ စီ speedboat စီ: ရ မဲ့ အ ခ်ိန္ အ တြက္ တြန္: အာ: ျဖစ္ မယ္ ထင္ ပါ တယ္ ။ အ ႏူ ပ ညာ ဟာ entertainment သ ေဘာ ေဆာင္ လို႕ လူ ထု နဲ႕ ပိုျပီ: နီ: ကပ္ ပါ တယ္ ေခတ္ ကို အ ႏူ ပ ညာ နဲ႕ ျပ ေတာ့ဘယ္ သူ မ ၾကည့္ ေန ခ်င္ မ လဲ ။

Entertainment လား Edutainment လား

 ဒီ ေန ရာ မွာ entertainment sector က ေန ေရာ edutainment sector က ေန ပါ ဗဟု သု တ ေပး ရင္ Generation Z (1900 - Present) အ တြက္ ပို မို ထိေရာက္ မယ္ လို႕ ယံု ၾကည္ ပါ တယ္။ ကြၽန္ ေတာ္ တို႕ ႏိုင္ ငံ ရဲ့ ဆင္ဆာ စည္: ျမင္း စည္: ကမ္: ကို ေတာ့ အ ထူ: ေျပ ာ စ ရာ လို မယ္ မ ထင္ ပါ ဒါ႐ိုက္ တာ ဝိုင္း က ျပ လို႕ Mark Zuckerberg ေက်း ဇူ: နဲ႕ အ ေတာ္ ခ ရီ: ေရာက္ သြား ပါ ဘယ္ အ စိုး ရ တတ္ တတ္ အ ေရး မ ၾကီး ပါ ဘူ: ဆို တဲ့ အ ခ်ိဳ႕ Generation Z ေတြ စီ ေရာက္ သြား တာ notification အ ေရ အ တြက္ ျပန္ ေရ ရင္ သခ်ာၤ ညံ့ တဲ့ ကြၽန္ ေတာ့ အ တြတ္ အေျဖ ထြက္ မယ္ မ ထင္ ပါ။ ဒါ ဆို ဆင္ ဆာ ဆို တာ မ ရွိ သင့္ ဘူ: ေပါ့ ဆို ေတာ့ စဥ္း စား ၾကည့္ မိ ပါ တယ္ ကြၽန္ ေတာ္ တို႕ အ တြက္ ေရာ ေနာက္ Generation အ တြက္ ပါ Think Globally Act Locally ဆို တဲ့ အ တိုင္း ျမန္ မာ ႏိုင္ ငံ ရဲ့ culture နဲ႕ ကိုက္ ညီ ျပီ: လြတ္ လြပ္ မူ ရွိ တဲ့ Film Rating အ ဆင့္ မ်ိဳ: သတ္ မွတ္ သင့္ တယ္ လို႕ ေတြး မိ ပါ တယ္။ Film Rating အ ဆင့္ မ်ား သတ္ မွတ္ ဖို႕ ဟာ ပ ထ မ ဆုံး ေျခ လွမ္: အ ေန နဲ႕ျပန္ ၾကား ေရး ျမန္ မာ ႏိုင္ ငံ ဆင္ ဆာ ဘုတ္အ ဖြဲ႕ နဲ႕ Freedom of art, Freedom of expression activist ေတြ စ တင္ mediateလုပ္ ရ မဲ့ အ ပိုင္း ေတြ ပါ။ Film rating မွာ အ ဆင့္ ဆင့္ သတ္ မွတ္ ႏိုင္ ပါ တယ္ US ရဲ့ စံ ကို ယူ မယ္ ဆို G- General Audiences (အ သက္ အ ရြယ္ မ ေရြး ၾကည့္ လို႕ ရ တဲ့ Rating) PG- Parental Guidance Suggested (မိဘ ခြင့္ ျပဳ ခ်က္ နဲ႕ ၾကည့္ သင့္ တယ္႔ အ ဆင့္) PG-13- Parents Strongly Cautioned ( ၁၃ ႏွစ္ ေအာက္ အ တြက္ လုံး ဝ မ ၾကည့္ သင့္ တဲ့ အ ဆင့္) ၊ R- Restricted ( မိ ဘ သို႕မ ဟုတ္ adult gardian မပါ ရင္ ၁၇ ႏွစ္ ေအာက္ မ ၾကည္႕သင့္ တဲ့ အဆင့္ ) နဲ႕ ၁၇ ႏွစ္ ေအာက္ မ ၾကည္႕သင့္ တဲ့ NC-17 အဆင့္ ဆို ျပီ: ခြဲ ျခ ာ: ထား တာ ပါ ။ ဒီ အ ဆင့္ ေတြ ကို အ ဆင့္ လိုက္ ကိုယ့္ culture နဲ႕ လိုက္ ဖက္ မဲ့ rating မ်ိဳး အ ေကာင္ အ ထည္ ေဖာ္ ႏိုင္ ရင္ အ က်ိဳး ရွိ မွာ ပါ။ culture ခက္ ဆင္ ဆင္ ရွိ တဲ့ အိမ္ နီ: ခ်င္း ေတြ မွာ လဲ ဒီ လို မ်ိဳး က်င့္ သုံး ေန တာ ပါ ။ စည္: နဲ႕ ေဘာင္ နဲ႕democracy ဆို လဲ မ မွာ: ဘူ: ထင္ ပါ တယ္။ ဂီ တ ဘက္ မွာ လဲ အ ခု လို rating မ်ိဳး ထား ေပး ျပီ: တင္း ၾကတ္ ေန တာ ေတြ ေျဖ ေလွ်ာ့ ေပး ႏိုင္ ရင္ innovation, creation ဆို တာ ပူ စ ရာ လို မယ္ မ ထင္ ပါ ၊ ကို ေရြ: ခ်ယ္ တဲ့ လမ္: ေၾကာင္း က ကိုယ့္ သ မိုင္း ဘာ ဘဲ အ ႏူ ပ ညာ ရွင္ ဆို တာ လဲ သ မိုင္းဆ ရာ တ မ်ိဳး လို႕ ယူ ဆ မိ ပါ တယ္

ဟာ သ ကား ၊ rating နဲ႕ အဓိပၸာယ္ ႏွစ္ခြ စ ကား မ်ား

 မီ ဒီ ယာ ေက်း ဇူ: နဲ႕ သ တင္း ေတြ က အ လို လို ကို update ျဖစ္ ေန တာ ဒီ ေန႕ ေခတ္ ပါ ။ အ မွတ္ တ မဲ့ ဒီ ႏွစ္ အ ကယ္ ဒ မီ ရုပ္ ရွင္ စာ ရင္း ဖတ္ မိ ပါ တယ္ ဟာ သ ကား အ ေတာ္ မ်ား ပါ တယ္ ရင္ ေတာ့ ေလး မိ ပါ ရဲ့ ကိုကိုယ္ တိုင္ က ဟာ သ ကား ၾကည့္ ေပ မဲ့ က ေလး ေတြ ကို မ ၾကည့္ ေစ ခ်င္ ပါ ။ အဓိပၸာယ္ ႏွစ္ခြ စ ကား မ်ား ဟာ သ ကား ေတြ မွာ အ ေတာ္ ေျပ ာ ပါ တယ္ ၁၃ ႏွစ္ ေအာက္ ကေလ: ေတြ လာ ကို မ ၾကည့္ သင့္ တာ ပါ ရုပ္ ရွင္ ႐ံု မွာ မ ၾကည့္ ရ ဘူ: ဘဲ ထား အ ေခြထြက္ ရင္ တ နည္: နည္: နဲ႕ သူ တို႕ လက္ ထဲ ေရာက္ မွာ ပါ ။ သူ တို႕ သာ အ သက္ ငယ္ ငယ္ နဲ႕ အဓိပၸာယ္ ေကာက္ လြဲ ခဲ့ ရင္ ။

 Generation Y အ တြက္ ဟား ေဆး လား အာ: ေဆး လား

 ဟို တ ေလာ က အ ျငိမ့္ အ ေခြ ၾကည့္ ျဖစ္ ပါ တယ္ အ ေတာ္ နာ မည္ ၾကီး တဲ့ အ ဖြဲ႕ ဆို ေတာ့ ဘာ ဘဲ ေျပ ာ ေျပ ာ ရီ ရ မွာ အ ေသ အ ခ်ာ ဘဲ ဆို ေတာ့ ၾကည့္ လိုက္ မိ ပါ တယ္ ျပက္ လုံး ေတြ က အ ေတာ္ ေတာ့ ရီ ရ ပါ တယ္ ပြဲ ရဲ့ ရည္ ရြယ္ ခ်က္ က လဲ အ ေတာ့ ကို သာ ဓု ေခၚ ရ မဲ့ အ ေန အ ထား ပါ ေနာက္ တတ္ မဲ့ Generation တ ခု အ တြက္ အ က်ိဳး ပြါး ေစ မဲ့ ဒါ န မ်ိဳး ဒါ အ မွန္ အ ကန္ ပါ ခက္ ေန တာ ကေလးပရိတ္သတ္ က သူ တို႕ပ ရိတ္သတ္ လို႕ ေျပ ာ ပါ တယ္ ။ ဒါ ဟာ တာ ဝန္ အ ေတာ္ ၾကီး ပါ တယ္ entertainment မ က edutainment ဘက္ ကို ပါ ထည့္ စဥ္: စား ရ ပါ မယ္။ အ ျငိမ့္ ပြဲ တ ေလွ်ာက္ ကြၽန္ ေတာ္ တို႕ အ သက္ အ ရြယ္ ထိ အ တြက္ ျပ သာ နာ မ ရွိ ပါ အ ခ်ိဳ႕ ျပက္ လုံး ေတြ က ေတာ့ က ေလး ေတြ အ တြက္ ေတာ့ ျပ သာ နာ ရွိ ပါ တယ္ ပြဲ ခင္း ထဲ မွာ ေတြ႕ လိုက္ ရ တဲ့ ကေလး အ ရြယ္ က ၁၀ က ေန ၁၃ ႏွစ္ ၾကား ေတြ ပါ Learning Stage ေရာက္ ေန တဲ့ အ ရြယ္မို႕ လို႕ အ ခ်ိဳ႕ စ ကား အ သုံး အ ႏွုန္း ေတြ ျပက္ လုံး ေတြ ကို မ သိ သင့္ ေသး ပါ ဘူ: အ တု ျမင္ အ တတ္ သင္ ဆို သ လို သူ တို႕ ရဲ့ ဦး ေႏွာက္ မွာ အ လြယ္ တ ကူ မွတ္ သား ႏိုင္ မဲ့ အ ရာ ေတြ ကို ေန႕ စဥ္ ဘဝ မွာ အ ေသ အ ခ်ာ ကို အ သုံး ခ် မွာ ပါ။

အ သက္ ၂၀ ေအာက္ မ ဝင္ ရ

 ပို စိုး တဲ့ ေနာက္ ထက္ ျဖစ္ ရက္ တ ခု ေျပ ာ ပါ အုန္း မယ္ ေန ရာ က Night Club မွာ ပါ ၁၁ ႏွစ္အ ရြယ္ ေလာက္ ရွိ မဲ့ က ေလး တ ေယာက္ ကို အ မူ မဲ့ အ မွတ္ မဲ့ ေတြ႕ လိုက္ ရ ပါ တယ္ ဖာ သိ ဖာသာ ေန တတ္ တယ္ တဲ့ အ က်င့္ က အ ႐ိုး စြဲ ေန လို႕ စိတ္ ထဲ တ မ်ိဳး ျဖစ္ သြား ေတာင္ ႏွုတ္ စိတ္ ေန ခဲ့ မိ ပါ တယ္ ။ ခ ဏ ၾကာ ေတာ့ သူ ငယ္ ခ်င္း က ျပန္ မယ္ လို႕ ဖုန္း ဆက္ လာ ေတာ့ အ ျပင္အထြက္ ေဒါ သ အ ေတာ္ ထြက္ ေန တဲ့ သူ ငယ္ ခ်င္း ကို ေတြ႕ ေတာ့ ရွင္း ျပ တာ နား ေထာင္း ျပီ: ကိုယ့္ အ ေပ်ာ္ ပ်က္ လို႕ သူ႕ ေတာင္ ေဟာက္ ခဲ့ ပါ ေသး တယ္ ။ ျဖစ္ ပံု က ဒီ လို ပါ သူ က လဲ အဲ ဒီ ၁၁ ႏွစ္အ ရြယ္ ကိုClub ထဲ မွာ သြား ေတြ႕ ပါ တယ္ ဒါ ဟာ မ ျဖစ္ သင့္ ဘူ: ဆို တာ သိ တဲ့ သူ က မ ေန ႏိုင္ ေတာ့ Security ကို သြား ေျပ ာ ပါ တယ္ အ ရက္ ေသာက္ ထား တာ ရယ္ရွိ ေန မဲ့ ေန ရာ အ ေန အ ထား ရယ္ Security လုပ္ တဲ့ သူ ရဲ့ အ လုပ္ ေပၚမွာ ထား တဲ့ mindset ရယ္ လြန္ ဆန္ လို႕ မ ရ တဲ့ အ ေန အ ထား ရယ္ အာ: လုံး ေပါင္း စက္ လိုက္ ေတာ့ တင္း မာ တဲ့ အ ေျခ အ ေန ကို ေရာက္ သြား တာ ပါ ။ ေနာက္ ဆုံး သူ မ ေက် နပ္ တဲ့ အ ေျဖ တ ခု ေတာ့ ရ သြား ပါ တယ္ Birthday မို႕ လို႕ ပါ တဲ့ ။အဒီ တုံး က ကို အ ေပ်ာ္ ျပက္ လို႕ သူ ငယ္ ခ်င္း ကို ေတာင္ ဆဲ မိ ပါ ရဲ့အိမ္ အ ျပန္ လမ္: မွာ ေတာ့ အ ေတြ: တ သီ ၾကီ: ပါ အ ျပစ္ ေတြ လဲ တင္ မိ ပါ ရဲ့ ကိုယ္႕ ကို ကိုယ္ ေရာ ဘယ္ ေန ရာ သြား တိုင္ ရ မွန္: မ သိ တဲ့ ေခတ္ အ ေျခ အ ေန ကို ေရာ။ ဒီ ေန ရာ မွာ ထိုင္း ႏိုင္ ငံ ကို အ တု ယူ သင့္ ပါ တယ္ အ မွန္ ေျပ ာ ရ ရင္ ထိုင္း မွာ လည္း သူ႕ ယို ေပါက္ သူ ပါ။ အ သက္ ၂၀ ေအာက္ မ ဝင္ ရ ဆို တဲ့ စည္: ကမ္: ေတာ့ ထား ပါ တယ္ Club Security က လဲ အ ဝင္ မွာ ID ခ်က္ ပါ တယ္ အ သက္ လိမ္ တာ ေတြ ID အ တု နဲ႕ ဝင္ တာ ေတြ Passport မွာ ျပင္ ထား တာ ေတြ ၾက ေတာ့ ေရာ ဆို ရင္ ေတာ့ Something is much better than Nothing လို႕ ဘဲ ေျပ ာ ပ ရ ေစ

 သူ တို႕ ဘဲ တာ ဝန္ ရွိ လား

 ဒီ ကိစၥ မွာ တာ ဝန္ ရွိ တာ Admistrative level မွာ အ စိုး ရ၊ ပ ညာ ေရး ဌာန ေတြ ယဥ္ ေက်း မႈ ဌာ န ေတြ ျဖစ္ ျပီ: က ေခတ္ နဲ႕ Harmonize ျဖစ္ မဲ့ စည္: မ်ဥ္းစည္:ကမ္:ေတြ နည္: Ethical Code ေတြ ထုတ္ ျပန္ ရ မဲ့ တာ ဝန္ နဲ႕၊ လႊတ္ေတာ္ အ မတ္ တို႕ က လဲ Lobby လုပ္ သင့္ ပါ တယ္ဒါ တင္ မ က ပဲ activist အ ႏူပညာ ရွင္ ေတြ ဆ ရာ ဆ ရာ မ ေတြ က awareness ျမုင့္တင္း ေပး ရ မဲ့ တာ ဝန္ နဲ႕ မိ ဘ ေတြ ဘက္ ကလိုက္ နာ က်င့္ သုံး ေပး ရ မဲ့ တာ ဝန္ ရွိ ပါ တယ္ ျမိဳ႕ ေန လူ တန္: စား အ ေပၚ အ ေျခ ခံ တဲ့ ေစာင့္ ၾကည့္ ကြတ္ကဲ တာ မ်ိဳး မ ဟုတ္ ဘဲ ေတာ ေရာ ျမိဳ႕ ပါ awareness ျမုင့္တင္း ျပီ: ေစာင့္ ၾကည့္ ကြတ္ကဲ သင့္ ပါ တယ္ တ ကယ္ ေတာ့ ဒါ ဟာအ ေျပ ာ လြယ္ ေပ မဲ့ အ လုပ္ ခက္ မယ္ ဆို တာ အ ေသ အ ခ်ာ ပါ အာ: လုံး ပါ ဝင္ ပူ: ေပါင္း ေဆာင္ ရြက္ မွ ေအာင္ ျမင္ တဲ့ Generation ေတြ ေမြ: ထုပ္ ႏိုင္ မွာ ပါ ။ အ ထက္ ပါ အ ေျခ အ ေန ေတြ ေတြ႕ ခဲ့ လို႕ ရွိ ရင္ တိုင္ ၾကား ႏိုင္ မဲ့ Body တ ခု ဖြဲ႕ စည္: ဖို႕ အ စိုး ရ မွာ တာ ဝန္ ရွိ သ လို ပူ: ေပါင္း ေဆာင္ ရြက္ ႏိုင္ မဲ့ အ ဖြဲ႕ အ စည္: တ ခု လို အပ္ ပါ မယ္ တ ကယ္ တမ္: ေတာ့ ဒါ ေတြ ဟာမ ျဖစ္ ေအာင္ ပံ့ ပိုး ႐ံု သာ ျဖစ္ မွာ ပါ တ ကယ္ တိုက္ ႐ိုက္ က ေတာ့ မိ ဘ ပါ ပဲ သူ တို႕ က အ နီ: ကပ္ ဆုံး ျဖစ္ တဲ့ အ ျပင္ ကိုင္ တြယ္ မူ မွာ လည္း ႏူ: ညံ့ ရင္ ပို အ က်ိဳး ျဖစ္ ေစ မွာ ပါ ။